Dịch vị là gì? Tại sao dịch vị của trẻ em lại mang tính kiềm?

Dịch vị là gì? Tại sao dịch vị của trẻ em lại mang tính kiềm?

Dạ dày đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn của cơ thể, trong đó dịch vị được tạo ra bởi các tuyến dạ dày và có tác dụng chuyển hóa chất và tiêu hóa thức ăn. Vậy dịch vị là gì? Cùng tìm hiểu những thông tin quan trọng về dịch vị nhé!

---

Xem thêm:

• Tổng hợp các loại nước bù điện giải tốt nhất dành cho cơ thể
• Giải đáp thắc mắc: Uống nước bù điện giải nhiều có tốt không?
• Nước Alkaline là gì? Thông tin cần biết về nước kiềm Alkaline

---

Dịch vị là gì?

Dịch vị là một hỗn hợp các chất do các tuyến vị ở dạ dày tiết ra. Trung bình, dạ dày tiết ra từ 1-2,5 lít dịch vị mỗi ngày. Dịch vị là một chất lỏng trong suốt, không màu, hơi sánh, có hai thành phần chính là Axit Clohydric (HCl) và Enzym Pepsin.

• Với Axit Clohydric, chất này tồn tại trong dịch vị dưới hai dạng (dạng tự do và dạng kết hợp Protein) với nồng độ cao (khoảng 150 mmol/lít, độ pH=1,5-2,5).
• Trong khi đó, nhờ có Enzym Pepsin, dịch vị sẽ chuyển hóa thức ăn chứa Protein thành các chuỗi liên kết Peptide dài, liên tục và không phân nhánh (Polypeptide), từ đó giúp dễ tiêu hóa hơn.

Hầu hết dịch vị được tạo ra bởi các tuyến nằm ở niêm mạc vùng thân và đáy của dạ dày. Các tuyến này có thể được chia thành hai nhóm dựa trên thành phần dịch tiết:

• Tuyến ở vùng tâm vị và môn vị: Bài tiết chất nhầy.
• Tuyến ở vùng thận: Đây là tuyến tiêu hóa chính của dạ dày, gồm 4 loại tế bào chính:
  • Tế bào chính: Tiết ra Pepsinogen, một dạng tiền Enzym (Enzym chưa hoạt động) và Lipase dạ dày.
  • Tế bào viền: Bài tiết Axit Clohydric (HCl) để tác động lên Pepsinogen, chuyển hóa chúng thành Enzym Pepsin có tác dụng biến đổi Protein thành các chuỗi polypeptide đơn giản hơn.
  • Tế bào cổ tuyến: Là tế bào gốc của các loại tế bào khác thông qua quá trình phân bào. Chúng có vai trò bài tiết chất nhầy giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tác động ăn mòn của Axit Clohydric do tế bào viền tiết ra.
  • Tế bào nội tiết: Tiết ra Hormone Gastrin để kích thích hoạt động của tuyến vị.

Hình 1: Dịch vị là một hỗn hợp các chất do các tuyến vị ở dạ dày tiết ra

Sự bài tiết và vai trò của nhóm Enzym tiêu hoá

Dịch vị chứa các nhóm Enzym tiêu hoá sau đây:

Pepsin

Pepsin có khả năng thuỷ phân Protein thành Proteose, Peptone và Polypeptide. Ngoài ra, Pepsin cũng tiêu hoá Collagen, giúp các Enzym tiêu hoá khác thẩm thấu vào thịt và tiêu hoá Protein.

Pepsin tiêu hoá khoảng 10-20% Protein trong thức ăn và hoạt động mạnh nhất ở pH từ 2 đến 3, và trở nên không hoạt động khi pH>5.

Lipase dịch vị

Mỗi ngày, chúng ta hấp thụ khoảng 60 đến 100g lipid, gồm chủ yếu là Triglycerid (90%), cùng với Cholesterol Ester, Phospholipid và một số ít các loại Vitamin tan trong mỡ. Lipase dịch vị là một Enzym yếu tiêu hoá Lipid và hoạt động trong môi trường Axit.

Nó giúp phân giải các Triglycerid có sẵn trong thức ăn (như sữa, lòng đỏ trứng) thành Glycerol và Axit béo. Axit béo, sau khi được giải phóng trong dạ dày, kích thích niêm mạc tá tràng bài tiết Hormon Cholecystokinin, từ đó kích thích tụy tiết Lipase.

Chymosin

Chymosin là một Enzym tiêu hoá sữa có vai trò quan trọng đối với trẻ sơ sinh. Nó giúp phân giải Caseinogen, một loại Protein đặc biệt có trong sữa, thành Casein để đông lại sữa.

Casein sẽ được dạ dày giữ lại để Pepsin tiêu hoá, trong khi các thành phần khác của sữa được đẩy xuống ruột. Cơ chế này giúp trẻ sơ sinh, dù có dạ dày nhỏ, vẫn có thể tiếp nhận lượng sữa lớn hơn dung tích dạ dày.

Axit Clohydric (HCl)

Mặc dù không phải là Enzym tiêu hoá, Axit Clohydric đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hoá. HCl giúp tạo độ pH cần thiết để kích hoạt Pepsinogen thành Pepsin và tạo môi trường pH thích hợp cho hoạt động của Pepsin.

Ngoài ra, nó còn có vai trò kháng vi khuẩn, tiêu diệt các vi khuẩn có trong thức ăn. Những người có sự bài tiết Axit Clohydric ít thường dễ bị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

Hình 2: Dịch vị chứa các nhóm Enzym tiêu hoá là Pepsin, Lipase dịch vị, Chymosin, Axit Clohydric

Đặc tính của dịch vị là gì?

Dưới đây là một số đặc tính chung của dịch vị được Famy tổng hợp và gửi tới độc giả:

Màu sắc

Dịch vị thường có dạng trong suốt và không màu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu dịch vị có màu đỏ giống máu, có thể là do chấn thương, xuất huyết, ung thư dạ dày, hoặc giãn tĩnh mạch...

Nếu dịch vị có màu nâu đen tương tự như bã cà phê, có thể là do vấn đề ở gan. Nói chung, khi dịch vị có màu sắc bất thường, cần thực hiện xét nghiệm sinh hóa để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.

Mùi

Bình thường, dịch vị dạ dày có mùi hơi hăng. Nếu dịch vị bài tiết ra có mùi hôi và chua, có thể là do hẹp môn vị; nếu có mùi nồng nặc giống mùi phân, có thể là do tắc ruột non hoặc dò dạ dày hoặc ruột; nếu có mùi amoniac, có thể là do tăng Ure máu; trong trường hợp không có mùi, có thể do vô toan dạ dày.

Thể tích

Khi đói, cơ thể sẽ bài tiết dịch vị khoảng 50ml/giờ. Nếu thể tích dịch vị tiết ra nhiều hơn khoảng 250ml/giờ, có khả năng bị hẹp môn vị hoặc tăng tiết dịch dạ dày.

Độ nhầy

Chất nhầy trong dịch vị thường có độ nhớt nhất định. Nếu độ nhầy tăng lên, có thể do nuốt nước bọt, đờm nhầy từ vùng hầu mũi, hoặc do viêm hoặc tắc nghẽn ở dạ dày.

Hình 3: Dịch vị thường có dạng trong suốt và không màu

Các giai đoạn bài tiết dịch vị

Cơ chế điều hòa tiết dịch vị trong dạ dày được chia thành ba giai đoạn:

Giai đoạn đầu

Đây là giai đoạn xảy ra trước khi thức ăn nhập vào dạ dày và chiếm khoảng 20% tổng lượng dịch vị. Ngay khi ta ngửi, nhìn, nhai hoặc nuốt thức ăn, dịch vị trong dạ dày đã bắt đầu được tiết ra. Quá trình bài tiết dịch vị ở giai đoạn này diễn ra theo cả hai hướng, bao gồm phản xạ tự động và phản xạ có điều kiện.

Cả hai hướng đều truyền tín hiệu qua dây thần kinh X. Trạng thái tâm lý khi ăn cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình bài tiết dịch vị: cảm giác tức giận hoặc căng thẳng làm tăng bài tiết, trong khi sự sợ hãi hoặc lo lắng làm giảm bài tiết.

Giai đoạn dạ dày

Khi thức ăn đi vào dạ dày và bắt đầu được nhào trộn và tiêu hoá, các tín hiệu kích thích từ dạ dày sẽ kích hoạt phản xạ qua dây thần kinh X, phản xạ tại chỗ và kích thích sự giải phóng Gastrin và Histamin.

Cả hai cơ chế thần kinh và Hormone hoạt động cùng nhau để đảm bảo dịch vị được tiết ra liên tục trong suốt quá trình thức ăn lưu giữ trong dạ dày. Lượng dịch vị tiết ra trong giai đoạn này chiếm khoảng 70% tổng lượng dịch vị tiết ra trong bữa ăn.

Giai đoạn ruột

Khi thức ăn đi vào ruột non, nó có xu hướng làm căng tá tràng, đồng thời Axit Clohydric (HCl) và các sản phẩm tiêu hóa Protein trong dạ dày sẽ kích thích niêm mạc tá tràng giải phóng một lượng nhỏ Gastrin.

Gastrin sẽ tuần hoàn qua máu và kích thích các tuyến sinh Axit trong dạ dày tiết ra dịch vị. Lượng dịch vị tiết ra trong giai đoạn ruột chỉ chiếm khoảng 10% tổng lượng dịch vị tiết ra trong bữa ăn.

Hình 4: Cả ba giai đoạn bài tiết dịch vị hoạt động liên kết nhau khi thức ăn sắp vào dạ dày, trong dạ dày hoặc đã vào ruột

Tại sao dịch vị trẻ em có tính kiềm?

Dịch vị của trẻ em có tính kiềm là do sự sản xuất và bài tiết chất kiềm (Bazơ) từ niêm mạc dạ dày. Điều này giúp cân bằng môi trường Axit trong dạ dày và đảm bảo quá trình tiêu hóa diễn ra một cách hiệu quả. Có một số lý do giải thích tại sao dịch vị trẻ em có tính kiềm:

• Bảo vệ niêm mạc dạ dày: Dạ dày của trẻ em cần được bảo vệ khỏi tác động của Axit Clohydric mạnh. Dịch vị kiềm giúp làm giảm độ Axit và bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương.
• Tiêu hóa thức ăn: Môi trường kiềm trong dịch vị tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của một số Enzym tiêu hóa. Enzym như Lipase dịch vị (Lipase in trẻ em) có hoạt động tốt trong môi trường kiềm, giúp tiêu hóa Lipid trong thức ăn.
• Đối phó với Axit từ dạ dày: Dịch vị kiềm có khả năng trung hòa Axit Clohydric, giúp duy trì độ pH tối ưu cho hoạt động Enzym. Điều này quan trọng để tiếp tục quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.
• Bảo vệ thực quản: Khi dịch vị chứa Axit Clohydric vào dạ dày, tính kiềm của dịch vị trẻ em có thể giảm độ Axit và giảm sự kích thích trực tiếp lên thực quản.

Tuy nhiên, đáng lưu ý rằng dịch vị trong trẻ em không hoàn toàn kiềm, mà có độ pH hơi kiềm (trung bình khoảng 7-8). Sự thay đổi độ pH trong dịch vị có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ tuổi, sức khỏe, và chế độ ăn uống của trẻ em.

Hình 5: Dịch vị của trẻ em có tính kiềm là do sự sản xuất và bài tiết chất kiềm (Bazơ) từ niêm mạc dạ dày

Với những thông tin được cung cấp ở trên, chúng tôi hy vọng độc giả đã có thể hiểu rõ dịch vị là gì cũng như lý do vì sao dịch vị của trẻ em lại có tính kiềm. Để bổ sung kiềm vào cơ thể, trung hòa môi trường Axit bên trong, máy lọc nước RO ion kiềm Famy đang là sự lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng Việt Nam. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn lựa chọn mẫu sản phẩm phù hợp nhất!

• ← Bài viết trước
• Bài tiếp theo →